Gdy małe dziecko nie słucha rodziców. Część I.

 

Rodzice dzieci młodszych często narzekają, że dzieci ich nie słuchają.

 

Lista zachowań, które przeszkadzają rodzicom, jest długa. Oto kilka przykładów. Dziecko:

· nie wykonuje poleceń;

· nie słucha, gdy do niego mówię / nie dociera do niego, co mówię;

· nie pamięta, że ma coś zrobić / muszę w nieskończoność czekać, aż to zrobi;

· nie stosuje się do moich zakazów;

· nie myje rąk/zębów;

· przerywa mi, kiedy z kimś rozmawiam;

· bez pozwolenia włącza telewizor/komputer;

· nie sprząta swoich zabawek;

· ciągle skacze/wrzeszczy.

 

Jak pracuje mózg dziecka

 

Większość z wymienionych zachowań to nie przejaw złej woli dziecka, lecz charakterystyczne dla tego

wieku zachowania. Przez cały czas odbieramy dużą ilość bodźców. My dorośli nauczyliśmy się je

selekcjonować i potrafimy dłużej skupiać uwagę na jednej rzeczy. Mózg dziecka słabo sobie z tym

radzi, stąd trudności z koncentracją na słowach dorosłych lub problemy z przetworzeniem

usłyszanych informacji. Poza tym dorośli zwyczajnie za dużo mówią.

Obecnie ilość bodźców jest tak ogromna, że układ nerwowy dziecka jest permanentnie przeciążony.

Dziecko musi to odreagować: wyłącza się i jest apatyczne lub staje się nadpobudliwe, hiperaktywne.

To naturalny sposób na zresetowanie się. Niestety rodzice bywają niecierpliwi i oczekują od dzieci

natychmiastowej reakcji na polecenia. Tymczasem potrzebują one więcej czasu, nawet 20–30

sekund, aby przetworzyć usłyszane informacje i na nie zareagować.

 

Kiedy analizujemy zachowania „nieposłusznego” dziecka, okazuje się, że w rzeczywistości:

 

· jest pochłonięte zabawą i całkowicie się wyłącza;

· nie potrafi zbyt długo skupić uwagi na jednej osobie, czynności lub na dłuższej wypowiedzi;

· nie rozumie, czego od niego oczekujemy (nasze polecenia są zbyt ogólne lub mówimy o kilku rzeczach na raz);

· realizuje naturalną potrzebę autoekspresji poprzez ruch i głos;

· jest wrażliwe na emocje dorosłych (np. złość);

· naśladuje zachowania dorosłych (np. krzyk, wyśmiewanie, dokuczanie, krytykowanie, ignorowanie).

 

Jak sprawić, by dzieci nas słuchały

 

Dziecko słucha dorosłych, których szanuje i którym ufa.

Szacunek i zaufanie muszą być obopólne. To oznacza, że obie strony przestrzegają określonych zasad. Są to:

• uważność – kiedy rozmawiamy, skupiamy uwagę na dziecku (czyli przerywamy inne czynności) i nawiązujemy z nim kontakt wzrokowy;
• przejrzystość – w domu obowiązują jasno określone zasady, które odnoszą się do wszystkich domowników;
• pozytywne nastawienie – zakładamy, że dziecko jest dobre, podkreślamy jego pozytywne cechy i umiejętności; często je chwalimy;
• zaufanie – wychodzimy z założenia, że dziecko ma dobre intencje; wierzymy mu;
• spójność – postawy obojga rodziców są spójne i zrównoważone;
• poczucie bezpieczeństwa – dziecko czuje się chciane, kochane i akceptowane;
• precyzyjność poleceń – polecenia są krótkie, konkretne, bezpośrednie i pojedyncze (nie wydajemy kilku poleceń jednocześnie);
• mądre zakazy – dziecko nie jest nadmiernie ograniczane; wie, dlaczego pewnych rzeczy

nie wolno mu robić; o zakazach jest informowane spokojnie i z miłością;

• nagradzanie – dziecko jest doceniane i nagradzane za pożądane zachowania;
• konsekwencja – rodzice są konsekwentni w swoim postepowaniu, dotrzymują słowa (także jeśli chodzi o konsekwencje nieposłuszeństwa);
• dobry przykład – rodzice są dla dziecka wzorem, swoim zachowaniem pokazują mu, czego od niego oczekują.

 

Po wydaniu polecenia:

 

· czekamy około 25 sekund (możesz w myślach policzyć do 25);

· jeśli dziecko nie reaguje, powtarzamy polecenie spokojnie i krótko, najlepiej używając tych

samych słów;

· jeśli nadal nie ma reakcji, badamy przyczynę: może dziecko jest zmęczone, nie słyszy nas

(stoimy za daleko, gra telewizor, mówimy za cicho), jest czymś rozzłoszczone, przebywa

w innym wymiarze (w świecie zabawy, filmu), robi coś, co jest dla niego w tym momencie

niezmiernie ważne;

· spokojnie przyciągamy uwagę dziecka: możesz podejść bliżej, lekko dotknąć jego ramienia

i poczekać, aż na ciebie spojrzy;

· rozmawiamy o sytuacji i powtarzamy polecenie, motywując je językiem zrozumiałym dla

dziecka;

· przypominamy o obowiązujących w domu zasadach i ewentualnych konsekwencjach

(tylko jeśli to konieczne).

 

 

Psycholog Szkolny mgr Grażyna Pikuła

Pedagog Szkolny mgr Gabriela Ludwikowska

 

 

Literatura:

https://epedagogika.pl